آیین رسیدگی کیفری دعاوی نقض مالکیت ادبی هنری

حقوق مالکیت معنوی در نظام حقوقی ایران را به دو دسته طبقه بندی میشود که عبارتند از:
 

• حقوق مالکیت ادبی و هنری

مهمترین قانونی که از این حقوق حمایت میکند عبارتند از قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان است که در سال ۱۳۴۸ به تصویب رسیده است. براساس این قانون آثار ادبی و هنری به صرف خلق شدن تحت حمایت قانونی قرار میگیرند و هرکس مدعی باشد که آثار متعلق به اوست حتی اگر اولین بار آن را به نام خود عرضه کرده است مکلف به اقامه دلیل است. راهکار اجتناب از موقعیتی که اشخاص را در مقام دفاع یا ادعا قرار دهد، ثبت اثر به نام خود است.
 

• حقوق مالکیت صنعتی

این حقوق تحت حمایت از قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری ایران قرار دارند که در سال ۱۳۸۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از جمله آن میتوان به اختراع، علامت تجاری .و طرح صنعتی نام برد. در این قانون برای اختراع سه ویژگی بنیادین ذکر شده است که عبارتند از: نوآورانه بودن، ابتکاری بودن و کاربرد صنعتی داشتن. این ویژگی ها همگی یک اثر را به عنوان اختراع در حمایت این قانون قرار میدهند.
 

برخلاف آثار ادبی و هنری که ثبت اثر دارای کارکرد اثباتی است در مورد اختراع ثبت نه تنها اثبات کننده حقوق مخترع است بلکه هر ادعایی برخلاف آن را نیز از اعتبار ساقط میکند و بدین ترتیب خاصیت ثبوتی نیز دارد. مخترع، نویسنده یا هنرمند با خلق اثر، بعنوان پدیدآورنده آن بطور قانونی از حقوق انحصاری  برخوردار می گردد. حقوقی از جمله حق نشر، پخش و توزیع اثر، اجرا و اقتباس از اثر است لذا این حق مانند سایر حقوق معمولا مورد تعرض و نقض از سوی غیر قرار می گیرد.

رسیدگی به دعاوی جرائم حوزه مالکیت معنوی در دادگاههای تهران امکانپذیر است و بدین ترتیب شعبی از دادگاه عمومی به موضوع رسیدگی به ادعاها و جرائم این حوزه اختصاص داده شده است. طرح دعوا در سایر شعب دادگاههای عمومی موجب صدور قرار عدم صلاحیت نیست بلکه قضات در این حالت با صدور قرار امتناع از رسیدگی به خواهان اعلام میکنند که باید خواسته یا شکایت خود را در شعبی که به این امر اختصاص یافته است مطرح کنند.